Van FOMO naar JOMO: Gen Z is kritischer & selectiever op social media [onderzoek]

Dit artikel werd ook gepubliceerd op Frankwatching. 

Begin 2025 verscheen het jaarlijkse Newcom Social Media Onderzoek met een opvallende conclusie: Nederlanders, en dan vooral Gen Z gebruikt minder social media, en dat is geen eenmalige uitschieter. Deze trend onder de Gen Z’ers sluit aan bij wat we ook in andere onderzoeken zien, zoals het Jongerenonderzoek van Mediahuis en bevindingen van de Jeugd Gezondheidsmonitor: jongeren worden zich steeds bewuster van de impact van social media op hun mentale welzijn.

Jongeren zijn kritischer, selectiever en zoeken naar platforms die méér bieden dan vluchtige content. Deze inzichten helpen jou als specialist meer grip te krijgen op Gen Z en hun behoeftes. Ik gebruik de inzichten uit dit artikel om adverteerders te helpen niet alleen te zenden, maar écht aan te haken op de belevingswereld van Gen Z.

Dit artikel duikt in de veranderende rol van social media binnen het leven van Gen Z en wat dat betekent voor merken die relevant willen blijven.

Bewust offline: Gen Z reageert op mentale druk van social media

Een mogelijke verklaring voor de uitkomst van het onderzoek ligt in de toenemende multifunctionaliteit van platforms. Steeds meer apps bieden overlappende functies aan, waardoor gebruikers langer op één platform blijven voor uiteenlopende behoeften zoals inspiratie, entertainment, nieuws en persoonlijk contact.

Zo wordt TikTok inmiddels niet alleen gebruikt voor vermaak, maar ook als zoekmachine en inspiratiebron. En Snapchat biedt naast chat en AR-filters nu ook een uitgebreide contentfeed met video’s van influencers en nieuws.

Tegelijkertijd ontstaat er een zichtbare tegenbeweging, vooral onder Gen Z. Uit onder andere het Nationale Social Media Onderzoek 2025 – Digital detox van Newcom en het What’s Happening Online rapport van Ruigrok blijkt dat een groeiend aantal jongeren:

• Social apps verwijderen.
• Een digitale detox te doen.

Deze trend hangt nauw samen met de toegenomen aandacht voor mentale gezondheid en het besef van een ‘digitale kater’. Jongeren erkennen steeds vaker de negatieve impact van overmatig socialmediagebruik op hun welzijn. Ook Newcom signaleert deze ontwikkeling al meerdere jaren, waarbij de bezorgdheid onder jongeren jaarlijks sterker naar voren komt.

In het What’s Happening Online rapport van Ruigrok komt naar voren dat Gen Z zich sterk bewust is van de gevolgen voor hun mentale welzijn, slaapkwaliteit, concentratievermogen en offline sociale interacties. 43% zet notificaties uit, 36% van de Gen Z’ers verwijderd soms 

Van FOMO naar JOMO

Uit het Jongerenonderzoek van Mediahuis blijkt bovendien dat 1 op de 3 jongeren zich wel eens depressief of onzeker voelt door het gebruik van social media. Deze cijfers onderstrepen de groeiende behoefte aan meer controle, balans en mentale rust in de digitale leefwereld van jongeren.

Deze behoefte is ook zichtbaar in het gedrag op de platforms zelf. Op TikTok wint de trend #slowliving snel aan populariteit. Jongeren delen hier massaal content over bewuste routines, offlinetijd, minimalisme en mentale zelfzorg.

In plaats van snelle, drukke video’s kiezen steeds meer gebruikers voor kalme beelden, rustgevende muziek en reflectieve boodschappen. Het is een digitaal tegengeluid dat perfect past bij de beweging van FOMO naar ‘JOMO’, en onderstreept de wens om social media te gebruiken op een manier die bijdraagt aan welzijn.

@tobeasya romanticizing life in the last days of May 🐑 #vintagevibes #softlife #romanticizeyourlife #aestheticvlog #peaceful #nature ♬ Unsaid - Claudio Constantini

Wat brengt de toekomst van socialmedia-gebruik voor Gen Z?

Op basis van huidige ontwikkelingen en inzichten vanuit diverse onderzoeken zien we drie duidelijke richtingen waarin het socialmedia-gebruik zich mogelijk zal ontwikkelen:

1. Van FOMO naar JOMO: het tegengeluid wordt sterker

Er voltrekt zich een cultuurverschuiving: steeds meer jongeren maken bewust de keuze om minder actief te zijn op social media. De drang om ‘niets te missen’ (FOMO) maakt plaats voor het omarmen van rust en offlinetijd – de zogeheten JOMO: Joy of Missing Out:

• Mentale gezondheid, digitale balans en bewuster gebruik worden steeds belangrijker.
• Offline zijn of het beperken van schermtijd wordt steeds vaker gezien als een vorm van selfcare.

Deze ontwikkeling biedt mogelijk ruimte voor de opkomst van nieuwe, minimalistische social platforms met een helder, afgebakend doel zonder eindeloze scrollmechanismen.

2. Aanpassing van bestaande platforms aan de nieuwe normen

Om relevant te blijven, zullen socialmediaplatforms zich moeten aanpassen aan deze nieuwe mindset. Verwacht wordt dat zij:

• Meer tools gaan aanbieden die gezond en gebalanceerd gebruik stimuleren, zoals ingebouwde schermtijdwaarschuwingen, rustmodi of ‘slow media’-opties. Dit zien we momenteel al in schermlimieten, maar ook in extra tools zoals slaapherinneringen en schermtijdpauzes instellen (TikTok).
• Tegelijkertijd blijven platforms functionaliteiten uitbreiden om gebruikers langer binnen hun ecosysteem te houden op een manier die vriendelijker en minder toxisch aanvoelt. Denk aan de stille modus van apps die meldingen dempt, maar ook inspanningen om schadelijke content te verwijderen voor een veiligere omgeving voor de gebruikers (Meta).

3. Splitsing van gebruikersgedrag & technologische versnelling

Er tekent zich een duidelijke tweedeling af in het gedrag van jongeren:

• Een groeiende groep streeft naar digitale soberheid en bewuster gebruik.
• Terwijl een andere groep juist hyperconnected blijft, altijd online en actief op meerdere kanalen.

Met de opkomst van technologieën als AI, VR en AR ontstaan nieuwe vormen van digitaal sociaal gedrag. Denk aan virtuele vrienden, gepersonaliseerde content op basis van stemmingen of volledig interactieve online omgevingen. Deze impulsen kunnen een nieuwe fase van intensief en immersief mediagebruik inluiden.

Gen Z breekt met de eindeloze feed: minder scrollen, meer betekenis

Het socialmedia-gedrag van Gen Z is aan het veranderen van kwantiteit naar kwaliteit, waarbij bewust en mentaal gezond gebruik centraal komt te staan. Jongeren worden steeds kritischer over hun online gedrag, kiezen vaker voor minder platforms en verwijderen bewust apps of beperken hun schermtijd.

Dat 1 op de 3 jongeren zich weleens depressief of onzeker voelt door social media, zoals blijkt uit het Mediahuis Jongerenonderzoek, bevestigt hoe urgent deze verandering is.

Tegelijkertijd blijven technologie en sociale media zich ontwikkelen, wat leidt tot een hybride toekomst met zowel digitale soberheid als hyperconnectiviteit. Merken en platforms worden aangespoord om hierop in te spelen met een relevanter, betekenisvoller en minder toxisch aanbod.

Kortom: Gen Z verlangt naar meer balans, inhoud en mentale rust op social media, en dit biedt kansen voor merken die daar op authentieke wijze op inspelen. Deze generatie is kritisch, bewust en verwacht meer dan alleen snelle content. Ze zoeken betekenis, inspiratie en connectie.